Besni ilçesi, coğrafi konum olarak Adıyaman ilinin batısında olup il merkezine 44 km uzaklıktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1050 metredir. Sınırları; kuzeyde Tut ilçesi, güneyde Gaziantep’in Araban ilçesi, güneydoğuda Fırat nehriyle Şanlıurfa’nın Halfeti ve Bozova ilçeleri, doğuda Adıyaman Merkez ilçesi ve güneybatıda da Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi ile çevrilidir.
Besni ilçesinin ekonomik ve sosyal hayatında tarım önemli bir yer tutmaktadır. Nüfusun % 65’i tarımsal faaliyetle uğraşmakta ve geçimini de büyük oranda bununla sağlamaktadır. İlçemizde 55 köy,57 mezra ve 9 belde mevcut olup,mevcut kayıtlarımızda toplam çiftçi aile sayısı 6.513 olup bunlardan 5.120 tanesi toprak sahibi olan, 1.077 tanesi de toprak sahibi olmayan fakat kiracılık veya ortakçılıkla çiftçilik yapan ailelerdir.
Türkiye tarımının genel sorunlarından olan arazilerin parçalanmışlığı ve işletmelerin küçüklüğü sorunu Besni tarımı içinde geçerlidir. Her ne kadar işletme büyüklüğü birkaç bin dekar olan birkaç çiftçimiz var ise de genelde çiftçilerimiz 100 dekardan daha az araziye sahiptirler.
İlçenin 1.327.000 dekar yüzölçümü olup,bunun % 54’ü tarım arazisi olarak kullanılmaktadır. İlçenin arazisinin kullanım durumuna göre dağılımı aşağıdaki şekildedir:
Tablo 1: Besni ilçesi arazisinin kullanım durumuna göre dağılımı.
| Kullanım durumu |
Alan
(%)
|
Alan
(dekar)
|
|
Tarla arazisi
|
38
|
503.870
|
|
Bağ-bahçe arazisi
|
16
|
210.389
|
|
Mera
|
15
|
203.918
|
|
Koruluk-Orman arazisi
|
15
|
197.270
|
|
Nadas
|
-
|
-
|
|
Diğerleri
|
16
|
211.553
|
|
TOPLAM
|
100
|
1.327.000
|
1980’lerden önce tarımda kullanılan bu araziler sadece yerüstü su kaynakları ile sulanabiliyordu; bu şekilde sulanan arazi miktarı ise oransal olarak oldukça azdı. Fakat 1980’lerden sonra tarımsal sulama amacıyla açılan Keysun,Çomak ve Beşyol ovalarında artezyen kuyularının sayısı hızla arttı. Buna paralel olarak tarımda verimlilik arttığı gibi ürün deseninde de değişiklik oldu.
Tarımsal faaliyetin üzerinde yürütüldüğü toprağa gelince; bunun özelliklerini tek bir sınıfta toplamak mümkün değil. Toplamı yaklaşık 714.259 dekar olan ilçenin tarım arazisi yer yer farklılıklar göstermektedir. Büyük çoğunluğu killi,killi-tınlı tekstürde kırmızı renkli kurak ve yarı kurak bölge toprakları olup yer yer gri renkli killi,beyaz renkli killi-kireçli topraklar ile dere ve çay kenarlarında aluviyal,tınlı,tınlı-kumlu topraklara da rastlamak mümkündür. İlçemizin Suvarlı ,Sarıyaprak, Eskiköy, Köseceli beldeleri sınırları içerisinde kalan araziler büyük oranda taşlık ve kayalık, az verimli bir yapıda iken,Çakırhüyük ,Kesmetepe, Üçgöz, Şambayat beldesi ve Beşyol, Çomak ve Kızılin köyü sınırlarındaki arazilerin büyük çoğunluğu sulanan, düz, verimli arazilerdir.
İlçe, iklim özellikleri bakımından doğu geçit bölgesine girmektedir; yani, Akdeniz iklimi ile doğu karasal iklimi arasında bir özellik göstermektedir. Atatürk barajının yapılmasıyla İlçenin ikliminde hissedilir bir farklılık meydana gelmiş; nem ve yağış miktarı artmıştır. İlçemizde, ilkbahar son don tarihi Mart sonu-Nisan başlarına; sonbahar ilk don tarihi ise Kasım ayının sonuna rastlamaktadır. Bu durum, kısa sayılmayacak bir bitki yetiştirme aralığına olanak vermektedir.
İlçe tarımsal faaliyetinin içerisinde mekanizasyon arzulanan sevide olmasa da bu seviye zaman içerisinde artmaktadır. En fazla mekanizasyon, sulu tarım yapılan yerlerde iken, en az mekanizasyon, taşlık ve kayalık kıraç arazilerin çoğunlukta bulunduğu bölgeler Eskiköy, Sarıyaprak, Köseceli ve Suvarlı beldelerindedir
